Vasi tayini, özellikle zihinsel, bedensel ya da psikolojik olarak karar verme yetisi sınırlı bireylerin haklarının korunması adına hukuki bir zorunluluktur. 2025 yılında da bu süreç, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde değerlendirilmekte ve mahkeme kararıyla yürütülmektedir. Engelli bireyler için vasi atanması, hem malvarlığı yönetimi hem de kişisel işlerin yürütülmesi açısından büyük önem taşır. Vasi, mahkeme kararı ile belirlenir ve atanacak kişinin güvenilirliği, akrabalık bağı ve engelli bireyin yararına hareket edip edemeyeceği gibi kriterler dikkate alınır.
Engelli Raporu Olan Biri İçin Vasi Atanması Zorunlu Mu?
Engelli raporu tek başına otomatik olarak vasi atanmasını gerektirmez. Ancak raporda yer alan oran, bireyin karar verme yeterliliğiyle ilgili önemli bir göstergedir. Eğer kişi kendi ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda ise ve bu durum raporla belgeleniyorsa, Sulh Hukuk Mahkemesi nezdinde vasi atanması talep edilebilir. Yani asıl belirleyici olan, engellilik oranından çok bireyin hukuki işlem yapma ehliyetine sahip olup olmadığıdır. Bu nedenle her engelli için değil, kendi kararlarını veremeyecek olanlar için vasi tayini zorunlu hale gelir.
Vasi Tayini İçin 2025 Yılında Hangi Belgeler Gereklidir?
2025 yılı itibarıyla vasi tayini başvurularında istenen belgeler güncellenmiş ve dijitalleşmeye yönelik kolaylıklar getirilmiştir. Ancak temel belgeler halen klasik yolla sunulmaktadır. Başvuru için ilk olarak engelliye ait güncel sağlık kurulu raporu (engellilik oranını gösteren), nüfus kayıt örneği, ikametgâh belgesi, varsa tapu ya da banka belgeleri, başvuran kişinin vasilik talep dilekçesi ve adli sicil kaydı gereklidir. Ayrıca vasi olacak kişinin engelli bireyle akrabalık bağını gösteren belgeler ve vesayet altına alınacak bireyin sosyal durumu hakkında bilgi içeren belgeler de sürece eklenir.
Vasi Ataması Kaç Günde Sonuçlanır?
Vasi tayini süresi, başvurunun yapıldığı mahkemenin iş yoğunluğuna, belgelerin eksiksiz sunulup sunulmadığına ve sürecin teknik yönlerine göre değişiklik gösterebilir. Ortalama olarak bir vasi tayini davası 1 ila 3 ay içinde sonuçlanabilir. Ancak bilirkişi raporuna ihtiyaç duyulması, aile bireyleri arasında uyuşmazlık bulunması ya da mahkemenin ek inceleme istemesi durumunda bu süre uzayabilir. Ayrıca atanacak kişinin uygunluğunun araştırılması da belirleyici bir faktördür.
Kimler Engelli Yakınlarına Vasi Olabilir?
Vasi olarak atanacak kişi, genellikle engelli bireyin en yakın akrabaları arasından seçilir. Ebeveynler, kardeşler, eş veya çocuklar vasi tayininde öncelikli adaylardır. Ancak vasi olacak kişinin reşit, ayırt etme gücüne sahip, sabıkasız ve vesayet görevini yürütecek yeterlilikte olması gerekir. Aile bireyleri dışında, uygun görülürse yakın bir akraba ya da kamu kurumu görevlisi de vasi olarak atanabilir. Mahkeme, kişinin güvenilirliği ve engelli bireyin yararı doğrultusunda en uygun kişiyi belirler.
Engelli Raporunun Oranı Vasi Sürecini Etkiler Mi?
Engelli raporunda yer alan oran, mahkemenin vasilik kararında önemli bir unsurdur. Özellikle %50’nin üzerinde zihinsel veya psikolojik engellilik durumu bulunan bireylerde, vasi atanması neredeyse zorunlu hale gelir. Bununla birlikte rapordaki oranın yanı sıra, kişinin sosyal ve bilişsel durumu da dikkate alınır. Bazı durumlarda düşük oranlı bir engellilik bile kişinin kendi kararlarını veremeyeceği anlamına gelebilir. Dolayısıyla oran sadece başlangıç kriteridir; esas değerlendirme, kişinin fiilen yardıma muhtaç olup olmadığına göre yapılır.Bu süreçte aile bireylerinin hukuki haklarını eksiksiz kullanabilmeleri için doğru danışmanlık alması önemlidir. Özellikle vasi tayininde prosedürün hatasız yürütülmesi adına, alanında uzman hukuk bürolarından destek alınması önerilir. Bu noktada Arın Hukuk ve Danışmanlık Ofisi, engelli bireylerin haklarını korumaya yönelik vasi davalarında danışmanlık sağlayarak sürecin sağlıklı ilerlemesine katkı sunmaktadır.