Araç sahipleri için kaza sonrası en çok merak edilen konulardan biri, aracın piyasa değerinde meydana gelen kaybın tazmin edilip edilmeyeceğidir. Bu noktada “değer kaybı” ve “amortisman” kavramları sıklıkla karıştırılır. Oysa bu iki terim, araç değerini etkileyen ancak tamamen farklı temellere dayanan unsurlardır. Doğru bir şekilde ayrıştırılmaları, hem sigorta süreçlerinde adil hesaplama yapılmasını sağlar hem de hukuki hakların doğru kullanılmasına yardımcı olur.
Değer Kaybı Nedir ve Nasıl Oluşur?
Değer kaybı, bir aracın hasar alıp onarılması sonrasında, kazasız bir araca kıyasla ikinci el piyasa değerinin düşmesidir. Her ne kadar araç tamir edilse de, hasar geçmişi nedeniyle alıcılar tarafından daha düşük fiyata talep edilir. Bu durum, doğrudan kazaya bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik bir kayıptır. Özellikle kaporta değişimi, boya işlemleri ya da aracın şasi aksamındaki onarımlar, değer kaybının artmasına neden olur. Sigortasız veya kusurlu olmayan taraflar bu kaybı tazmin ettirebilir.
Amortisman Nedir?
Amortisman, herhangi bir dış etkiye bağlı olmadan, zamanla oluşan doğal bir değer düşüşüdür. Bir aracın yaşı, kullanım süresi, kilometresi ve genel yıpranma durumu amortismanın temel belirleyicileridir. Hiç kaza yapmamış bir araç bile zamanla değer kaybeder çünkü teknolojik gelişmeler, modelin piyasadaki güncelliğini etkiler. Amortisman, muhasebe sistemlerinde sabit kıymetlerin defter değeri düşürülürken de kullanılır ve genellikle vergi hesaplamalarında dikkate alınır.
Değer Kaybı ile Amortisman Arasındaki Temel Farklar
Her iki kavram da araç değerini azaltan unsurlar olsa da, kaynakları tamamen farklıdır. Değer kaybı bir kazanın sonucu oluşur ve bu nedenle tazmin edilebilir. Amortisman ise kaza dışı, zaman ve kullanım odaklı doğal bir aşınma sürecidir. Sigorta şirketleri ve mahkemeler bu farkı dikkate alarak, kazaya bağlı zararları telafi ederken amortismanı ayrı tutar. Değer kaybı bir hak talebiyken, amortisman bir ekonomik gerçekliktir.
Sigorta ve Tazminat Sürecinde Hangi Kayıp Geçerlidir?
Sigorta şirketleri tarafından yapılan değerlendirmelerde yalnızca kaza kaynaklı zararlar esas alınır. Bu nedenle tazminat hesaplanırken yalnızca değer kaybı dikkate alınır. Ancak amortisman, bu tazminat miktarının belirlenmesinde dolaylı bir rol oynayabilir. Özellikle yaşlı ya da yüksek kilometreli araçlarda değer kaybı miktarı düşük tutulur çünkü zaten doğal bir değer düşüşü mevcuttur. Bu da sigorta ödemelerinde daha düşük tutarlarla karşılaşılmasına yol açabilir.
Eksper Raporlarında Bu İki Kavram Nasıl Ayrıştırılır?
Kaza sonrası hazırlanan eksper raporlarında, aracın hasar durumu ve piyasa değeri kapsamlı bir şekilde değerlendirilir. Değer kaybı hesabında, değişen parçalar, boya işlemleri ve aracın model yılı gibi unsurlar göz önünde bulundurulur. Amortisman ise ayrı bir başlık altında belirtilir ve genellikle onarım masraflarıyla değil, aracın genel değer düşüşüyle ilişkilendirilir. Eksperlerin bu iki kavramı doğru bir şekilde ayırması, hem sigorta şirketinin adil ödeme yapmasını sağlar hem de hak sahiplerinin mahkemeye başvurması hâlinde delil teşkil eder.
Araç kazası sonrası haklarınızı öğrenmek ve doğru şekilde değer kaybı başvurusu yapmak için arinhukuk.av.tr adresinden bize ulaşabilirsiniz.