Vesayet, fiil ehliyeti bulunmayan ya da sınırlı olan kişilerin, hukuki ve mali haklarını korumak amacıyla devletin denetiminde bir vasi atanması yoluyla yürütülen koruyucu bir hukuk kurumudur. Genellikle zihinsel, fiziksel veya psikolojik sebeplerle kendi işlerini sürdüremeyecek durumda olan bireyler için uygulanır. Vesayet sistemi, hem kişinin çıkarlarını korumayı hem de toplum düzenini güvence altına almayı hedefler.
Vesayet Altına Alınma Şartları Nelerdir?
Bir kişinin vesayet altına alınabilmesi için Medeni Kanun’da sayılan bazı şartların oluşmuş olması gerekir. Bunlar arasında akıl hastalığı, zihinsel engel, savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı gibi kişinin kendi işlerini yürütememesine neden olan durumlar bulunur. Ayrıca yaş küçüklüğü nedeniyle reşit olmayan fakat anne babası olmayan çocuklar da vesayet altına alınabilir. Mahkeme, bu şartların oluşup oluşmadığını bilirkişi raporları ve sağlık belgeleri ile değerlendirir.
Kimler Vesayet Davası Açabilir?
Vesayet davasını açabilecek kişiler, genellikle vesayet altına alınması talep edilen bireyin yakın çevresidir. Bu kişiler arasında eş, çocuk, kardeş ya da diğer birinci derece akrabalar yer alır. Ayrıca savcılıklar da re’sen vesayet davası açabilir. Örneğin bir hastane, yaşlı bakım merkezi veya sosyal hizmet kurumu, kişinin kendi haklarını koruyamadığını fark ederse durumu yetkili mercilere bildirebilir. Böylece kamu yararı da gözetilerek yargı süreci başlatılır.
Vesayet Kararı Ne Kadar Sürede Verilir?
Vesayet davası, özel ihtisas gerektiren incelemeler içerebilir ve bu durum süreci uzatabilir. Özellikle sağlık raporları, sosyal incelemeler ve tanık beyanlarının toplanması zaman alabilir. Ancak mahkemeler, bu tür davaları makul sürede sonuçlandırmak için öncelikli dosya olarak ele alabilir. Uygulamada vesayet kararının verilmesi 3 ila 6 ay arasında sürebilir. Tarafların iş birliği yapması, belgelerin eksiksiz sunulması süreci hızlandıran etkenlerdendir.
Vesayet Kararı İle Hangi Haklar Sınırlanır?
Vesayet altına alınan kişinin bazı kişisel ve mali haklarında sınırlamalar getirilir. Bu kişi artık kendi başına malvarlığı işlemi yapamaz, dava açamaz ya da sözleşme imzalayamaz. Vasi, bu işlemleri onun adına yürütür ancak mahkeme denetimi her zaman devam eder. Ayrıca bazı durumlarda evlenme, bağış yapma ya da vasiyet düzenleme gibi özel işlemler de kısıtlanabilir. Amaç, bireyin zarar görmesini önlemek ve menfaatlerini güvence altına almaktır.
Vesayet Kararına Karşı İtiraz Edilebilir Mi?
Evet, vesayet kararına karşı hukuki itiraz yolları açıktır. Kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde itiraz dilekçesi verilerek üst mahkemeye başvurulabilir. Özellikle vesayet altına alınan kişinin akli dengesinin yerinde olduğu, kendi haklarını koruyabileceği yönünde deliller varsa bu itiraz dikkate alınabilir. Ayrıca vasinin görevini kötüye kullandığına dair şikâyetler olduğunda da mahkemeye yeniden başvuru yapılabilir. Bu süreçte hukuki destek almak isteyenler için Arın Hukuk ve Danışmanlık Ofisi, vesayet hukuku konusunda deneyimli avukatlarıyla rehberlik sağlayabilir.