2025 yılı itibarıyla yargı harçları, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen yeniden değerleme oranı doğrultusunda güncellenmiştir. Bu kapsamda adli işlemlerde ödenmesi gereken harçlar her yıl olduğu gibi Ocak ayında Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yargı harçları, mahkemeye başvuru anından başlayarak çeşitli aşamalarda ödenmesi gereken resmi giderleri ifade eder. Davanın türüne, niteliğine ve talep edilen hakka göre farklı harç kalemleri devreye girer.
Yargı harçlarının artışı, hem vatandaşların dava açma kararlarını hem de mahkeme süreçlerini doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle 2025 yılı tarifesindeki değişiklikler özellikle avukatlar, dava açmayı düşünen bireyler ve şirketler için yakından takip edilmelidir.
2025 Adli Harç Tarifesi Hangi Kalemleri Kapsıyor?
2025 yılı adli harç tarifesi; başvuru harcı, karar ve ilam harcı, istinaf ve temyiz harçları, itiraz ve ihtiyati tedbir harçları gibi birçok kalemi kapsar. Örneğin bir hukuk davası açarken ödenecek başvuru harcı, dosyanın açılması için zorunludur. Dava sonunda verilen karar üzerinden alınan karar ve ilam harcı, davanın mali sonucuna göre değişkenlik gösterebilir.
Ayrıca icra takibi başlatmak, miras işlemlerine ilişkin davalar açmak ya da noter tasdikli belgelerle başvuru yapmak gibi durumlarda da harç ödenmesi gerekir. Her yıl belirlenen bu kalemlerin güncel tutarları Resmî Gazete’de yayımlanan Harçlar Kanunu Genel Tebliği ile ilan edilir.
Hukuk ve Ceza Davalarında Harç Miktarları Farklı mı?
Evet, hukuk ve ceza davalarında uygulanan harç miktarları birbirinden farklıdır. Hukuk davalarında genel olarak nispi harç ve maktu harç uygulaması geçerlidir. Nispi harç, dava konusunun parasal değerine göre oranlı olarak belirlenirken, maktu harç belirli bir sabit tutar üzerinden alınır.
Ceza davalarında ise yargılama sürecinin büyük bölümü kamu adına yürütüldüğü için çoğunlukla sanıktan veya şikâyetçiden harç alınmaz. Ancak tazminat talepli ceza davalarında ya da özel hükümlere tabi bazı başvurularda belirli harçlar söz konusu olabilir. Bu nedenle dava türüne göre harç miktarları detaylı şekilde değerlendirilmelidir.
İstinaf ve Temyiz Başvurusunda Harç Uygulaması
İlk derece mahkemesi kararlarına karşı yapılan istinaf ve temyiz başvurularında, 2025 yılı itibarıyla ayrı harç kalemleri ödenmektedir. Kararın kesinleşmesini engellemek ve bir üst mahkemeden denetim talep etmek isteyen taraflar, başvuru dilekçesi ile birlikte istinaf/temyiz harcını yatırmakla yükümlüdür.
Bu harçlar genellikle kararın hüküm altına aldığı miktar üzerinden nispi şekilde belirlenir. Ayrıca, temyiz başvurusunun şeklen reddedilmemesi için gerekli belgelerin ve harçların eksiksiz şekilde sunulması gerekir. Harç eksikliği tespit edilirse süre kaybı yaşanabilir veya başvuru işleme alınmayabilir.
Maddi Durumu Olmayanlar İçin Harç Muafiyeti Var mı?
Evet, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca, ekonomik durumu yetersiz olan bireyler, adli yardım talebinde bulunarak harçlardan geçici ya da kalıcı olarak muaf tutulabilir. Bu talep, dava açılmadan önce veya dava sırasında mahkemeye sunulacak gelir belgesi, SGK kayıtları ve mal beyanı gibi belgelerle yapılabilir.
Mahkeme, başvurucunun maddi durumunu değerlendirerek adli yardım kararını verir. Karar olumlu olursa, başvuru sahibi dava süresince harç, bilirkişi ve keşif gibi masrafları ödemez. Böylece hukuki koruma sadece maddi imkânı olanlara değil, herkese eşit şekilde sağlanmış olur.
Harçlar Dava Açma Sürecini Nasıl Etkiler?
Yargı harçları, dava açma sürecinde hem ekonomik hem de psikolojik bir eşik oluşturur. Yüksek tutarlı harçlar, bazı kişilerin dava açmaktan vazgeçmesine neden olabilir. Özellikle büyük tazminat davalarında başlangıçta yatırılması gereken nispi harçlar, dava açma kararını doğrudan etkileyebilir.
Ancak harçların varlığı, gereksiz ve kötü niyetli davaların önüne geçmek açısından da önemlidir. Adalet sisteminin verimli çalışabilmesi için her dava dosyasının ciddi şekilde değerlendirilmesi gerekir. Bu nedenle, adil yargılanma hakkı ile kamu kaynaklarının dengeli kullanımı arasında bir denge sağlamak adına harç sistemine ihtiyaç duyulmaktadır.
Dava açmadan önce mali yükümlülükler ve harçlar hakkında profesyonel destek almak isterseniz Arın Hukuk yanınızda.