Adli tatil, her yıl 20 Temmuz ile 31 Ağustos tarihleri arasında uygulanır. Bu süre zarfında mahkemelerin büyük çoğunluğu çalışmalarına ara verir. Ancak bu tatil, tüm dava ve işlemlerin tamamen durduğu anlamına gelmez. Bazı dava ve işler, kamu düzeni, kişi özgürlüğü ve hak kaybı riskine dayalı gerekçelerle adli tatilde de görülmeye devam eder.
Adli tatilde görülebilecek davalar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 103. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Bu kapsamda adli tatilde de devam eden bazı dava ve işler şunlardır:
- Nafaka davaları ve tedbir nafakası talepleri
- Velayet ve vesayet işlemleri
- Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi davaları
- İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz başvuruları
- İcra iflas hukukuna ilişkin tahliye ve teslim işlemleri
- Ceza yargılamasında tutukluluk değerlendirmeleri
- Koruma tedbirlerine ilişkin itirazlar
- İvedi görülen iş davaları
Bu tür dosyalar, gecikmesi telafisi mümkün olmayan zarar doğurabileceği için adli tatil sürecinden muaf tutulur.
Boşanma Davaları Adli Tatilde Görülür mü?
Boşanma davaları genel olarak adli tatilde durur. Çünkü boşanma davaları, ivedi yargılama gerektiren bir işlem olarak kabul edilmez. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir istisna vardır: Taraflar, adli tatilde de davanın görülmesini talep ederse, mahkeme bu durumu değerlendirebilir.
Ayrıca boşanma davasıyla birlikte açılmış tedbir nafakası, çocukla kişisel ilişki kurulması veya koruma kararı gibi ivedilik arz eden talepler varsa, bu kısımlar adli tatilde karara bağlanabilir. Örneğin, bir eşin diğer eşten ekonomik destek alabilmesi için yaptığı tedbir nafakası başvurusu, adli tatilde de incelenebilir.
Ceza Davaları Adli Tatilde Ertelenir mi?
Ceza davalarının adli tatilde görülüp görülmeyeceği, davanın niteliğine ve dosyadaki tutuklu sanığın durumuna göre değişir. Tutuklu sanığın bulunduğu ceza davaları, kamu düzeni ve kişi özgürlüğü açısından kritik olduğundan, adli tatilde de görülmeye devam eder.
Ancak sanığın tutuksuz olduğu dosyalarda, eğer dava ivedi değilse, duruşma genellikle adli tatil sonrasına ertelenir. Yani tutuksuz yargılamaların çoğu, mahkemenin takdirine göre tatil sonrasında devam eder.
Ayrıca adli tatil boyunca tutukluluk incelemeleri, itirazlar, yakalama ve arama kararları gibi koruma tedbirleri ile ilgili işlemler yapılmaya devam eder. Bu nedenle ceza yargılamasında sadece duruşmalar değil, özgürlüğü sınırlayan işlemler açısından da faaliyetler tamamen durmaz.
Adli Tatilde Acil Durumlar İçin Hangi Mahkemeler Görev Yapar?
Adli tatilde acil işler için mahkemeler tamamen kapatılmaz; nöbetçi mahkemeler görevlendirilir. Bu nöbetçi mahkemeler, tatil boyunca belirli dava ve başvurularla ilgilenmek üzere aktif çalışırlar. Özellikle sulh ceza hakimlikleri, aile mahkemeleri ve icra hukuk mahkemeleri içinde nöbet sistemi uygulanır.
Acil yargılamalar kapsamında görev yapan mahkemeler, aşağıdaki konularda faaliyet yürütür:
- Gözaltı ve tutukluluk kararları
- İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz talepleri
- Aile içi şiddet nedeniyle koruma kararları
- Çocukların velayet veya korunmasıyla ilgili acil işlemler
- Tahliye veya teslim kararlarının infazı
- Cezaevindeki tutukluların durumuna ilişkin incelemeler
Vatandaşlar, adli tatilde acil yargısal bir durumu olduğunda, bulundukları ildeki adliye binasında hizmet veren nöbetçi mahkemeye başvurabilir. Bu sayede hukuki hak kayıplarının önüne geçilmiş olur.