Kamu davası, toplum düzenini ve kamu güvenliğini tehdit eden fiiller karşısında, devletin resen harekete geçerek başlattığı cezai yargılama sürecidir. Bu dava türünde, suçtan doğrudan zarar görmemiş olsa bile toplum adına devletin müdahalesi esastır. Kamu davası, ceza adaletinin sağlanması ve failin cezalandırılması amacıyla yürütülür.
Kamu davasının temelinde, suçun yalnızca bireylere değil, tüm topluma karşı işlenmiş olduğu anlayışı yer alır. Bu nedenle birçok suç tipi, mağdurun şikâyetinden bağımsız olarak kamu adına takip edilir.
Kamu Davasını Kim Açabilir ve Takip Eder?
Kamu davası yalnızca Cumhuriyet savcısı tarafından açılabilir ve yürütülür. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, savcı; suç işlendiğine dair yeterli şüphe bulunduğunda iddianame düzenler ve mahkemeye sunar. Mahkeme iddianameyi kabul ederse, kovuşturma süreci başlar.
Savcı, kamu adına hareket eden yargı organıdır ve hem delil toplamakla hem de yargılama sürecini yönlendirmekle görevlidir. Mağdur veya müşteki dava açamaz, ancak davaya katılma hakkına sahiptir ve bu şekilde sürece müdahil olabilir.
Kamu Davası ile Şahsi Dava Arasındaki Farklar
Kamu davası, devletin toplum adına yürüttüğü cezai süreçtir. Şahsi dava ise kişinin özel hukuk alanındaki zararının tazmini için doğrudan kendisi tarafından açılır. Örneğin, bir hırsızlık olayında devlet fail hakkında kamu davası açarken, mağdur çalınan eşyaların değerine ilişkin tazminat talebinde bulunmak üzere ayrıca şahsi dava açabilir.
Bir diğer fark da şudur: Kamu davası, çoğu zaman mağdurun şikâyetinden bağımsız şekilde ilerlerken, şahsi davalar tamamen bireyin talebine ve inisiyatifine bağlıdır. Ayrıca kamu davası ceza mahkemesinde, şahsi dava ise hukuk mahkemesinde görülür.
Kamu Davası Hangi Suçlar İçin Açılır?
Kamu davası, suçun niteliğine göre şikâyete bağlı ya da şikâyetten bağımsız olarak açılabilir. Örneğin; cinayet, gasp, uyuşturucu ticareti, organize suçlar ve cinsel saldırı gibi ağır suçlar şikâyet aranmaksızın savcılık tarafından doğrudan kamu davasına konu edilebilir.
Ancak hakaret, tehdit, özel hayatın gizliliğini ihlal gibi suçlarda mağdurun şikâyeti dava şartı olarak aranır. Şikâyet süresi genellikle 6 aydır ve bu süre zarfında başvuru yapılmazsa kamu davası açılamaz.
Kamu Davasında Şikâyet Geri Çekilirse Ne Olur?
Eğer suç şikâyete bağlıysa ve mağdur bu şikâyetini geri çekerse, kamu davası düşer. Bu durum özellikle hafif suçlar için geçerlidir. Ancak şikâyetten vazgeçmenin geçerli olabilmesi için, yargılama sürecinde açıkça beyan edilmesi gerekir.
Buna karşılık, şikâyete tabi olmayan ağır suçlarda mağdurun geri adım atması dava sürecini etkilemez. Devlet, kamu düzenini koruma amacıyla davaya devam eder ve gerekirse sanığı cezalandırır.
Kamu davası süreci, hem mağdurun haklarını korumak hem de toplumsal adaleti sağlamak adına dikkatle yürütülmelidir. Şikâyet, savunma hakkı, uzlaşma ve delil toplama gibi unsurlar bu sürecin kritik parçalarıdır. Sürecin hukuka uygun yürütülmesi ve hak kaybı yaşanmaması için, Arın Hukuk olarak ceza yargılaması konularında müvekkillerimize kapsamlı hukuki danışmanlık ve temsil hizmeti sunmaktayız.