Tüketici Mahkemeleri, tüketici haklarının korunması amacıyla oluşturulan özel mahkemelerdir ve dava açmak isteyen kişiler için bazı kolaylaştırıcı hükümler sunar. Bu kolaylıkların başında da harç muafiyeti gelir. Ancak süreçte karşılaşılabilecek diğer masraflar ve istisnalar hakkında bilgi sahibi olmak, başvuru yapacak kişiler için oldukça önemlidir. Bu yazıda, tüketici mahkemesine başvuru yapılırken karşılaşılabilecek olası ücret kalemlerini tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Tüketici Mahkemelerinde Harç ve Masraf Uygulaması
Tüketicilerin mağduriyet yaşadığı durumlarda mahkemeye başvururken ödemek zorunda oldukları başvuru harcı bulunmamaktadır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında, tüketici lehine dava açma süreci kolaylaştırılmış ve yargı harçlarından muafiyet sağlanmıştır. Ancak bununla birlikte, bilirkişi incelemesi, keşif, tanık ücreti ve tebligat gibi yargılama giderleri için gider avansı yatırılması gerekebilir. Bu avans, dava açılışında mahkemeye sunulur ve miktarı genellikle mahkemenin takdirine göre belirlenir.
Maddi Değeri Düşük Davalarda Ücret Alınır Mı?
Dava konusu ürün ya da hizmetin maddi değeri düşük olsa dahi, bazı durumlarda sınırlı ölçüde masraf çıkabilir. Özellikle teknik değerlendirme gerektiren ayıp iddialarında bilirkişi görüşüne başvurulması gerekebilir. Bilirkişi ücreti, davayı açan tarafça ödense de dava sonunda haklı bulunursa bu ücret karşı taraftan tahsil edilebilir. Ancak genel uygulamada, düşük değerli davalarda masraf kalemleri minimum seviyede tutulmakta ve yargı süreci tüketici lehine kolaylaştırılmaktadır.
Tüketici Hakem Heyeti ile Mahkeme Arasındaki Ücret Farkı
Tüketici Hakem Heyetleri, belirli parasal sınırların altında kalan uyuşmazlıklarda dava açmadan önce çözüm sağlayan ücretsiz başvuru yollarıdır. 2025 yılı itibariyle bu sınır 104.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın altındaki uyuşmazlıklarda tüketici mahkemesine doğrudan başvuru yapılamaz; önce hakem heyetine gidilmelidir. Hakem heyetlerinde başvuru, işlem ve karar süreçleri tamamen ücretsizdir. Buna karşılık mahkemede her ne kadar harç alınmasa da, yukarıda belirtildiği gibi küçük masraflar doğabilir. Bu yönüyle hakem heyetleri daha maliyetsiz bir çözüm sunar.
Dava Açarken Avukat Ücreti ve Diğer Giderler
Tüketici mahkemesinde dava açmak için avukat tutma zorunluluğu yoktur. Ancak özellikle teknik yönü ağır basan, karmaşık dosyalarda bir avukattan hukuki destek almak süreci hızlandırabilir. Avukatlık ücreti taraflar arasında serbestçe belirlenebileceği gibi, TBB tarafından yayımlanan asgari ücret tarifesi esas alınır. Davayı kazanan taraf, mahkeme kararıyla vekalet ücretini karşı taraftan tahsil edebilir. Ayrıca bazı durumlarda tanık dinlenmesi, rapor alınması gibi işlemler için ek ücretler doğabilir.
Adli Yardım Talebi ile Ücret Muafiyeti Mümkün Mü?
Maddi durumu yetersiz olan kişiler, adli yardım başvurusunda bulunarak tüm yargılama giderlerinden muaf tutulabilir. Adli yardım, kişilerin ekonomik engeller nedeniyle yargıya erişim hakkından mahrum kalmaması için tanınan anayasal bir haktır. Başvurunun kabul edilmesi durumunda hem gider avansı, hem de varsa vekalet ücreti gibi yükümlülükler devlet tarafından karşılanır. Başvuru sırasında kişinin geliri, SGK kaydı ve mal varlığına ilişkin belgelerin mahkemeye sunulması gerekir.
Tüketici mahkemelerine başvuruda maliyetlerin düşük tutulması, tüketici haklarının etkin şekilde korunmasını sağlar. Yine de sürecin her aşamasında hangi masraflarla karşılaşabileceğinizi bilmek ve gerektiğinde profesyonel destek almak faydalı olacaktır. Arın Hukuk, tüketici hakları davalarında hem dava takibi hem de başvuru süreci konusunda danışmanlık sunarak, hak arama yolculuğunuzu güvence altına alır.