İhtiyari arabuluculuk, tarafların kendi istekleriyle ve herhangi bir yasal zorunluluk olmadan bir arabulucu yardımıyla uyuşmazlıklarını çözmeye çalıştığı alternatif bir çözüm yoludur. Zorunlu arabuluculuk gibi dava şartı değildir; taraflar, dava açmadan önce ya da dava sürecinde istedikleri zaman bu yönteme başvurabilir. Uyuşmazlık çözüm sürecinin hızlı, ekonomik ve dostane bir şekilde ilerlemesini sağlar. En önemli özelliği, tamamen gönüllülük esasına dayanmasıdır.
İhtiyari Arabuluculuk Zorunlu Arabuluculuktan Nasıl Farklıdır?
Zorunlu arabuluculuk, bazı davalarda (örneğin iş, ticaret ve tüketici uyuşmazlıklarında) mahkemeye başvurmadan önce başvurulması gereken bir süreçtir ve dava şartı olarak düzenlenmiştir. Bu tür davalarda arabuluculuğa başvurmadan dava açılması mümkün değildir. Buna karşılık ihtiyari arabuluculukta böyle bir zorunluluk yoktur. Taraflar kendi aralarında veya avukatları vasıtasıyla arabulucu belirleyebilir ve süreci başlatabilir. Yani ihtiyari arabuluculuk, tamamen özgür iradeyle başvurulan bir çözüm yoludur.
Hangi Uyuşmazlıklarda İhtiyari Arabuluculuk Tercih Edilebilir?
İhtiyari arabuluculuk, kamu düzenine aykırı olmayan ve üzerinde serbestçe tasarruf edilebilecek her türlü özel hukuk uyuşmazlığı için uygundur. Miras paylaşımı, ortaklığın giderilmesi, kira ilişkileri, alacak-verecek konuları, boşanma sonrası mal paylaşımı gibi konularda sıkça tercih edilir. Özellikle uzun sürebilecek davalarda zaman ve maliyet avantajı sağladığı için taraflar arasında tercih edilmektedir. Taraflar, arabulucu aracılığıyla daha esnek ve karşılıklı menfaatleri gözeten çözümler üretebilir.
Tarafların Arabuluculuk Sürecine Katılma İradesi
İhtiyari arabuluculukta süreç, yalnızca tarafların açık iradesiyle başlar ve sürer. Taraflardan biri arabuluculuğa katılmak istemezse süreç başlamaz ya da devam ettirilemez. Süreç içinde taraflar, arabulucuya veya karşı tarafa güvenmediklerinde, istedikleri anda görüşmelere son verebilir. Bu özgürlük, taraflara psikolojik rahatlık sağlar. Ayrıca her iki taraf da eşit koşullarda süreci yürüttüğü için, çözümler çoğunlukla daha kalıcı olur. Arabulucunun tarafsızlığı da bu süreçte büyük önem taşır.
İhtiyari Arabuluculukta Anlaşma Sağlanamazsa Ne Olur?
İhtiyari arabuluculuk süreci sonunda taraflar uzlaşmaya varamazsa herhangi bir hak kaybı oluşmaz. Taraflar dilerse dava açabilir veya diğer yasal yollara başvurabilir. Bu süreç, dava sürecini engellemez; aksine, dava öncesinde iletişim kurarak uyuşmazlıkların bazı yönlerinin netleşmesini sağlayabilir. Anlaşmaya varılamayan konularla ilgili olarak tutulan görüşme tutanakları, mahkemeye delil olarak sunulamaz. Bu sayede taraflar, özgürce fikirlerini ifade edebilirler.
Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Hukuki Niteliği
Eğer taraflar ihtiyari arabuluculuk süreci sonunda anlaşmaya varırsa, imzalanan arabuluculuk anlaşma belgesi hukuki olarak bağlayıcıdır. Taraflar ve arabulucu tarafından imzalanan bu belge, ilam niteliğinde belge olarak kabul edilir. Mahkeme kararı olmadan doğrudan icra edilebilir hale gelir. Bu yönüyle taraflara güvence sunar ve ileride doğabilecek yeni uyuşmazlıkların önüne geçer. Ancak belge, sadece arabulucu siciline kayıtlı bir arabulucu tarafından düzenlenmişse bu geçerlilik söz konusu olur.
İhtiyari arabuluculuk, dava açmadan çözüm arayan taraflar için zaman, maliyet ve ilişkileri koruma açısından önemli bir avantaj sağlar. Süreçte atılacak her adım, tarafların gönüllü katılımı ile şekillenir. Bu alanda deneyimli bir hukuk ekibiyle çalışmak, süreci daha verimli ve güvenli hale getirir. Arın Hukuk, ihtiyari arabuluculuk sürecinde tarafların menfaatlerini gözeterek profesyonel destek sunmaktadır.