Kovuşturma, bir suçun işlendiği kanaatine varıldıktan sonra ceza yargılamasının mahkemede yürütülen aşamasıdır. Başka bir deyişle, savcılığın hazırladığı iddianamenin kabul edilmesiyle başlayan ve hüküm verilinceye kadar süren yargılama safhasını ifade eder. Kovuşturmanın temel amacı, sanığın suçlu olup olmadığını belirlemek ve buna göre bir karar vermektir.
Bu aşamada, deliller mahkeme önünde tartışılır, tanıklar dinlenir ve savunma hakkı kullanılır. Yargılama sonucunda ya mahkûmiyet ya da beraat kararı verilir. Kovuşturma, adil yargılanma ilkesinin somutlaştığı ve hukuki güvencelerin en yoğun şekilde uygulandığı aşamalardan biridir.
Kovuşturma Süreci Ne Zaman Başlar?
Kovuşturma, savcılık tarafından hazırlanan iddianamenin yetkili ceza mahkemesi tarafından kabul edilmesiyle başlar. Bu kabul kararıyla birlikte mahkeme artık kovuşturma sürecini resmen yürütmeye başlar. Öncesinde yürütülen soruşturma evresi tamamlanmış olur ve dosya, mahkemenin önüne gelir.
İddianamenin kabulünden sonra duruşma günü belirlenir, taraflara tebligat yapılır ve sanık, delillerle birlikte mahkemeye çıkarılır. Bu andan itibaren süreç, yargılama kurallarına uygun olarak ilerler. Savunma, tanık beyanları, bilirkişi raporları gibi unsurlar kovuşturmanın merkezindedir.
Soruşturma ile Kovuşturma Arasındaki Fark Nedir?
Soruşturma ve kovuşturma ceza muhakemesinin iki temel aşamasıdır ancak birbirinden farklı görev ve amaçlara sahiptir. Soruşturma, suç şüphesinin öğrenilmesiyle birlikte Cumhuriyet savcılığı tarafından yürütülen hazırlık aşamasıdır. Bu süreçte deliller toplanır, şüphelinin ifadesi alınır ve kamu davası açılıp açılmayacağına karar verilir.
Kovuşturma ise mahkeme aşamasıdır ve iddianamenin kabulüyle başlar. Bu aşamada mahkeme, suçun işlendiği kanaatine varıp varmayacağını değerlendirir. Özetle; soruşturma gizli ve idari bir süreçtir, kovuşturma ise açık yargılamaya dayalı yargısal bir faaliyettir.
Kovuşturma Evreleri Nelerdir?
Kovuşturma süreci, belirli yargılama aşamalarından oluşur. Her bir evre, adil bir kararın verilmesi için dikkatle yürütülür:
- İddianamenin Kabulü: Savcılık tarafından hazırlanan iddianamenin mahkemece incelenerek kabul edilmesi.
- Duruşma Aşaması: Sanığın ve tarafların dinlendiği, delillerin değerlendirildiği aktif yargılama evresidir.
- Delillerin Tartışılması: Tanıkların dinlenmesi, bilirkişi raporlarının incelenmesi ve sanığın savunmasının alınması.
- Mütalaa ve Savunmalar: Savcının esas hakkındaki görüşünü açıklaması (mütalaa) ve sanığın son savunmasının alınması.
- Karar Verme: Beraat, mahkûmiyet veya davanın reddi gibi nihai kararların verildiği evredir.
Bu evrelerin tümü, kovuşturmanın adaletli bir şekilde sonuçlanmasını sağlamak için yapılandırılmıştır.
Kovuşturma Hangi Suçlar İçin Yapılır?
Kovuşturma süreci, suçun türüne bakılmaksızın kamu davası açılan tüm ceza dosyaları için uygulanır. Ancak bazı hafif suçlar, doğrudan idari para cezası gibi yaptırımlarla sonuçlandığı için kovuşturma süreci işletilmeyebilir.
Ağır cezalık suçlar (örneğin adam öldürme, yağma, nitelikli dolandırıcılık gibi), taksirli suçlar, hırsızlık, tehdit ve hakaret gibi pek çok suç tipi mahkeme önünde kovuşturma konusu olabilir. Özellikle ceza yaptırımı gerektiren ve kamu düzenini etkileyen fiillerde, kovuşturma mutlaka gerçekleştirilir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Ne Anlama Gelir?
Cumhuriyet savcısı, soruşturma sonucunda yeterli delil bulunmadığına kanaat getirirse, “kovuşturmaya yer olmadığına dair karar” (KYOK) verir. Bu karar, şüpheli hakkında kamu davası açılmayacağı ve dosyanın kapanacağı anlamına gelir.
KYOK kararı verilmesi, şüphelinin mahkemeye çıkarılmadan sürecin sona erdiğini gösterir. Ancak bu karar kesin değildir. Şikâyetçi olan kişi, bu karara itiraz edebilir. Sulh ceza hâkimliği, delilleri yeniden değerlendirerek kamu davası açılmasına hükmedebilir.
Ceza yargılamasında bu tür kararların doğru değerlendirilmesi büyük önem taşır. Bu nedenle sürece müdahil olan kişilerin haklarını doğru kullanabilmesi adına profesyonel destek alması tavsiye edilir. Arın Hukuk, kovuşturma süreci ve KYOK kararlarına yapılacak itirazlar konusunda deneyimli avukatlarıyla müvekkillerine etkin danışmanlık hizmeti sunmaktadır.