Aracı kiralık olan kişiler de bazı şartlar sağlandığında araç değer kaybı tazminatı talebinde bulunabilir. Ancak burada kritik nokta, aracın kime ait olduğu ve kazanın hangi koşullarda gerçekleştiğidir. Kaza anında araç bir kiralama şirketine aitse ve kiracı kişi tarafından kullanılıyorsa, değer kaybı tazminat hakkı öncelikle aracın maliki olan şirkete aittir. Yani hukuken zarara uğrayan taraf, araç sahibi olduğu için, değer kaybı talebi de asıl malikin hakkıdır.
Ancak bazı durumlarda, kiralama sözleşmesine özel hükümler eklenmiş olabilir. Örneğin, “kiralama süresi boyunca oluşabilecek değer kayıpları kiracıya aittir” gibi bir madde yer alıyorsa, şirket bu zararı karşıladıktan sonra kiracıya rücu edebilir. Bu nedenle, kiralık araç kullanıcılarının kaza sonrası hem trafik tutanağı hem de kira sözleşmesindeki maddeleri dikkatlice incelemesi gerekir.
Kiralık Araç Şirketleri Değer Kaybı İçin Dava Açabilir mi?
Kiralama şirketleri araç sahibi oldukları için değer kaybı konusunda yasal haklara sahiptirler ve dava açma yetkileri vardır. Araç bir kazaya karıştığında, kaza kusurlu bir üçüncü kişiden kaynaklanıyorsa, araçtaki değer düşüşü için kiralama şirketi, kusurlu tarafın trafik sigortasına ya da doğrudan kusurlu tarafa karşı tazminat davası açabilir.
Kiralama şirketleri genellikle bu haklarını kullanmak için doğrudan sigorta şirketine başvurarak değer kaybı talebinde bulunur. Eğer başvuru reddedilirse ya da eksik ödeme yapılırsa, konu Sigorta Tahkim Komisyonu’na veya Asliye Ticaret Mahkemesi’ne taşınabilir.
Yasal olarak araç sahibi olan şirketin bu tazminatı alma hakkı saklıdır. Ancak bazı şirketler, değer kaybı hesaplamasını ve başvuru süreçlerini profesyonel danışmanlar ya da avukatlar aracılığıyla yürütmeyi tercih eder.
Kaza Kiralama Süresi İçinde Olduysa Değer Kaybı Kime Aittir?
Kaza kiralama süresi içinde meydana gelmişse, araçta oluşan değer kaybı tazminat hakkı yine araç sahibi olan kiralama şirketine aittir. Kiralama süresinin aktif olması, araca malik olma durumunu değiştirmez. Türk Borçlar Kanunu ve Karayolları Trafik Kanunu kapsamında tazminat talep etme yetkisi, zarara uğrayan mülkiyet sahibindedir.
Bununla birlikte, kazaya neden olan kişi kiracıysa ve sözleşmede bu tür durumlara ilişkin bir sorumluluk maddesi bulunuyorsa, kiralama şirketi değer kaybını kiracıya rücu edebilir. Yani sigorta şirketinden alınamayan tazminat, kiracının sorumluluğuna yüklenebilir. Bu nedenle, kiracıların aracı teslim alırken tüm şartları dikkatlice okuması ve kasko kapsamlarını öğrenmesi önemlidir.
Bazı özel durumlarda ise, hem kiralama şirketi hem de sigortalı kiracı birlikte dava açabilir. Ancak davanın tarafı çoğu zaman doğrudan zarara uğrayan yani araç sahibi olan kiralama şirketidir.
Değer Kaybı Ödemesi Kiracıya Rücu Ettirilebilir mi?
Bazı durumlarda değer kaybı ödemesi kiracıya rücu ettirilebilir. Ancak bu durum doğrudan yasadan değil, kiralama sözleşmesinden doğan özel hükümlere dayanır. Eğer araç kiralama sözleşmesinde, “kiralama süresi boyunca oluşabilecek tüm zararlar – buna değer kaybı da dahil – kiracı tarafından karşılanacaktır” gibi açık bir hüküm yer alıyorsa, kiralama şirketi bu zararı kiracıdan tahsil edebilir.
Ancak böyle bir madde yoksa, kiralama şirketinin rücu hakkı her durumda geçerli olmayabilir. Özellikle kazada kiracının kusurlu olmadığı hallerde, kiracının sorumlu tutulması mümkün değildir. Rücu işlemi için hem kaza kusur oranı hem de sözleşme maddeleri dikkate alınır.
Ayrıca, bazı şirketler bu tür zararları karşılamak için kiralama paketlerine ek güvence sigortaları sunabilir. Kiracı bu tür bir sigorta yaptırdıysa, değer kaybı ödemesinin tamamı ya da bir kısmı bu sigorta kapsamında teminat altına alınabilir.