Vekâlet ücreti, bir avukatın müvekkiline sunduğu hukuki hizmetin karşılığı olarak aldığı ücrettir. Bu ücret, avukatın bilgi, deneyim ve zamanını kullanarak sunduğu mesleki emeğin maddi karşılığını ifade eder. Vekâlet ücreti yalnızca dava takibiyle sınırlı olmayıp, hukuki danışmanlık, sözleşme hazırlanması, ihtarname yazılması gibi birçok hukuki hizmet için de geçerlidir.
Avukatlık mesleği, serbest ve bağımsız bir meslek olduğu için vekâlet ücreti taraflar arasında serbestçe belirlenebilir. Ancak belirli bir taban seviyenin altına düşülmemesi amacıyla Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi belirlenmiş ve bu tarife yasal çerçevede bağlayıcı hale getirilmiştir.
Vekâlet Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Vekâlet ücreti, birkaç farklı değişkene göre hesaplanır. Bunların başında davanın türü, dava değeri, süreci yürütmenin zorluk derecesi ve avukat ile müvekkil arasında yapılan sözleşme gelir. Eğer taraflar arasında özel bir ücret sözleşmesi varsa, ücret bu anlaşmaya göre belirlenir. Böyle bir sözleşme yoksa, yürürlükteki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi esas alınır.
Hesaplama yapılırken, örneğin bir alacak davasında dava değerinin belli bir yüzdesi vekâlet ücreti olarak belirlenebilir. Buna “nispi ücret” denir. Ancak ceza davaları, boşanma davaları gibi dava değeri olmayan veya değeri ölçülemeyen davalarda ise “maktu ücret” uygulanır. Bu ücret tutarları her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından yayımlanan tarifeyle güncellenir.
Zorunlu ve Avukatla Anlaşmalı Vekâlet Ücreti Arasındaki Fark Nedir?
Zorunlu vekâlet ücreti, mahkeme kararıyla karşı taraf lehine hükmedilen ve kaybeden tarafın ödemesi gereken ücrettir. Buna karşı vekâlet ücreti de denir. Örneğin bir davayı kazanan tarafın avukatı varsa, mahkeme kaybeden tarafa belirli bir tutarı vekâlet ücreti olarak ödemesine karar verebilir.
Avukatla anlaşmalı vekâlet ücreti ise, müvekkil ile avukat arasında yapılan özel sözleşmeyle belirlenen, müvekkilin doğrudan avukata ödemekle yükümlü olduğu ücrettir. Bu ücret, taraflar arasında serbestçe belirlenebilir ancak Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi altında olamaz. Anlaşmalı vekâlet ücreti ile zorunlu vekâlet ücreti aynı dava için farklı kalemler olarak geçebilir.
Vekâlet Ücreti Kim Tarafından Ödenir?
Vekâlet ücretinin kimin tarafından ödeneceği, sürece göre değişir. Anlaşmalı vekâlet ücreti her zaman müvekkil tarafından ödenir. Bu, avukat ile müvekkil arasındaki sözleşmeye dayalı bir borç ilişkisidir. Davanın kazanılıp kazanılmaması bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Mahkeme tarafından hükmedilen karşı vekâlet ücreti ise, davayı kaybeden taraf tarafından, davayı kazanan tarafın avukatına ödenir. Bu, davanın sonucuna göre belirlenir ve kazanan tarafın avukatı doğrudan ödeme alabilir. Ancak bu ücret, müvekkilin avukata borcunu ortadan kaldırmaz; sadece ödenecek toplam ücretten düşülmesine imkân tanır.
Vekâlet Ücreti Davaya Dâhil Edilebilir Mi?
Evet, vekâlet ücreti yargılama giderleri kapsamında mahkemece hükmedilen kalemlerden biri olduğu için davaya dahil edilebilir. Taraflardan biri dava açtığında veya davaya cevap verdiğinde, varsa vekili aracılığıyla süreci yürütürse, dava sonunda mahkeme bu vekil için vekâlet ücreti tayin edebilir.
Ancak burada önemli olan husus, vekâlet ücretinin sadece avukatla temsil edilen taraf lehine hükmedilebilecek olmasıdır. Kendi kendini temsil eden kişi, dava sonunda vekâlet ücreti alamaz. Ayrıca taraflar arasında önceden ücret sözleşmesi yapılmışsa, bu da yargılamanın seyrine etki edebilir ve talep edilecek vekâlet ücreti miktarı daha farklı değerlendirilebilir.
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Nasıl Belirlenir?
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi, her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanır ve Adalet Bakanlığı’nın onayıyla Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer. Bu tarife, avukatların meslek onurunu ve emeğini korumak amacıyla belirlenmiş asgari sınırları içerir.
Tarife, davaların türüne göre ayrılır: ceza davaları, hukuk davaları, icra takipleri, danışmanlık hizmetleri gibi farklı başlıklar altında ücretler belirlenir. Bu tarifeden daha düşük bir ücretle vekâlet sözleşmesi yapılamaz; yapılsa bile geçerli sayılmaz. Asgari Ücret Tarifesi, aynı zamanda mahkemelerin hükmedeceği karşı vekâlet ücretlerinin belirlenmesinde de temel alınır. Bu nedenle, hem müvekkillerin hem de avukatların mağduriyet yaşamaması adına, alanında uzman kadrosuyla hizmet veren Arın Hukuk, ücretlendirme sürecinde müvekkillerine şeffaf ve profesyonel bir yol haritası sunmaktadır.