Trafik kazalarında hasar gören araçların piyasa değerindeki düşüş, “değer kaybı” olarak tanımlanır ve bu kaybın sigorta şirketinden tazmini mümkündür. Ancak araç yaşı ilerledikçe, bu tazminatın alınabilirliği tartışmalı hale gelir. Peki 10 yaşındaki ya da daha eski bir araç kaza geçirdiğinde değer kaybı tazminatı alınabilir mi? Bu sorunun cevabı hem yasal mevzuat hem de yargı kararları doğrultusunda değerlendirilmektedir.
Araç Yaşı Değer Kaybı Tazminatını Nasıl Etkiler?
Araç yaşı, değer kaybı tazminatında en belirleyici unsurlardan biridir. Sigorta şirketleri genellikle 8 yaşından büyük veya 160.000 km’nin üzerindeki araçlarda değer kaybı ödenemeyeceğini öne sürer. Bu yaklaşım, aracın ikinci el piyasa değerinin yaş ve kullanım sebebiyle zaten düşmüş olduğu gerekçesiyle savunulur.
Ancak bu mutlak bir kural değildir. Araç yaşının büyük olması, doğrudan değer kaybı talebini geçersiz kılmaz. Önemli olan, kaza nedeniyle aracın mevcut piyasa değerinde gerçekten bir düşüş yaşanıp yaşanmadığıdır. Bilirkişi raporuyla bu değer kaybı ispatlanabiliyorsa, yaş faktörü tazminatın önüne geçemez.
Hangi Durumlarda Eski Araçlar Değer Kaybı Talep Edebilir?
Eski araçlar için değer kaybı talebi, bazı şartların varlığı halinde geçerli olabilir. Bu şartların başında şunlar gelir:
- Araç, yaşına rağmen bakımlı ve piyasada talep gören bir modeldir.
- Kaza öncesi araçta önemli bir hasar kaydı yoktur.
- Hasar, aracın göze çarpan dış kısmında meydana gelmiş ve aracın görsel bütünlüğünü olumsuz etkilemiştir.
- Kazada kusur karşı taraftadır ve bu durum tespit edilmiştir.
- Bilirkişi raporuyla, aracın kaza sonrası değerinde belirgin bir düşüş belgelenmiştir.
Bu kriterler sağlandığında, 10 yaş ve üzeri araçlar da yargı kararları doğrultusunda değer kaybı alabilir.
Yargıtay Kararları Eski Araçlar İçin Ne Diyor?
Yargıtay, özellikle son yıllarda verdiği kararlarla, “araç yaşı değer kaybı hakkını otomatik olarak ortadan kaldırmaz” yönünde içtihatlar oluşturmuştur. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin verdiği bazı kararlarda, eski araçlarda da kaza nedeniyle objektif bir piyasa değeri kaybı yaşanmışsa, bu zararın tazmin edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
Ancak Yargıtay, araç yaşı ilerledikçe değer kaybı oranının daha düşük olacağını kabul etmektedir. Yani 2 yaşındaki bir araçla 12 yaşındaki bir araç arasında tazminat miktarı açısından fark olacaktır. Özetle; Yargıtay, eski araçlara değer kaybı verilmesinin mümkün olduğunu, ancak bunun her somut olayda ayrıca değerlendirilmesi gerektiğini ifade etmektedir.
Sigorta Şirketlerinin Eski Araçlara Yaklaşımı
Sigorta şirketleri genellikle 8 yaş ve üzeri araçlar için değer kaybı talebini reddetme eğilimindedir. Bunu yaparken dayandıkları temel argüman, aracın yaşının ve yüksek kilometresinin zaten ciddi bir piyasa değeri kaybına neden olduğu, kazanın bu kaybı artırmadığı yönündedir.
Ancak bu durum, otomatik bir ret gerekçesi olamaz. Araç sahibinin sunduğu deliller, özellikle bilirkişi raporu, kazanın değer kaybı oluşturduğunu ortaya koyuyorsa, bu reddin hukuki karşılığı kalmaz. Başvurusu reddedilen araç sahipleri, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurarak bu kararın iptalini ve tazminat talebini sürdürebilir.
Başvuru Sürecinde Bilinmesi Gereken Detaylar
Eski araçlar için değer kaybı başvurusu yaparken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:
- Araç bakım kayıtları (servis geçmişi) düzenli şekilde sunulmalıdır.
- Aracın yaşına rağmen görünüm ve teknik durumu iyi ise bu belgelenmelidir.
- Hasarın ciddiyeti ve aracın ikinci el piyasasındaki etkisi, bilirkişi raporuyla net şekilde ortaya konmalıdır.
- Sigorta şirketine başvuru reddedilirse, Tahkim Komisyonu’na veya mahkemeye başvurmaktan çekinilmemelidir.
- Başvuru süresi kaza tarihinden itibaren 2 yıl, bazı durumlarda 5 yıla kadar uzayabilir.
Bu bilgiler ışığında, araç sahipleri yaş faktörünü tek başına belirleyici görmemeli; hukuki yolları ve teknik belgeleri kullanarak hakkını aramalıdır.